Een 4D-BIM (Building Information Model) is een 3D-model van een bouwproject, gecombineerd met een planning. Toepassing van een 4D-BIM kan van toegevoegde waarde zijn in een aanbesteding, een manier om meerwaarde te bieden aan een opdrachtgever. Met een 4D-BIM kun je een project virtueel in de tijd doorlopen, waarmee je inzicht krijgt in welke activiteit wanneer op welke locatie plaatsvindt. Eén van de voordelen is het vroegtijdig voorkomen van raakvlakken, één van de belangrijkste oorzaken van faalkosten in de bouw. Maar er zijn er meer! In dit artikel leggen we uit welke dat zijn.

Een 3D-model wordt opgebouwd uit intelligente objecten, waaraan eigenschappen zijn gekoppeld zoals minimale en maximale afmetingen, materiaal en kleur. Denk hierbij aan wanden, vloeren, ramen en deuren, maar ook complexere samengestelde objecten zoals een besturingskast of compleet keukenblok. Behalve in de bouwkunde wordt BIM toegepast in de civiele, installatie- en elektrotechniek.

Toepassing van een 3D-model in een bouwproject is al lang geen noviteit meer. Er zijn maar weinig architecten, constructeurs of aannemers die niet overtuigd zijn van de belangrijkste voordelen van een driedimensionaal model: efficiënt ontwerpen, snel en eenvoudig wijzigingen aanbrengen en het in kaart brengen van raakvlakken.

1 Appartementencomplex gevisualiseerd in 3D

Door de dimensie tijd aan het 3D-model toe te voegen, ontstaat een 4D-BIM. Het komt erop neer dat het 3D-model visualiseert wat je gaat maken; het 4D-model laat zien wanneer je op welke plek aan het werk bent. Je kunt stap-voor-stap de realisatie van het project doorlopen. Dit biedt aanvullende voordelen waarmee je in een aanbesteding meerwaarde kunt bieden aan je opdrachtgever.

1. Planning

Een 4D-BIM is een krachtig hulpmiddel om een integrale planning op te stellen, waarin de activiteiten van alle onder- en nevenaannemers zijn opgenomen. Hiermee kun je een digitale werkstroom opstellen, waardoor je ‘clashes’ in het ontwerp of in de uitvoering al in een vroeg stadium ontdekt. Dit stelt alle betrokkenen in staat hun plannen af te stemmen en bij te stellen indien nodig. Daarmee borg je duidelijkheid en planningszekerheid in het project, iets waar iedere opdrachtgever blij van wordt.

 
2 3D-model verrijkt met planning

Een ander aspect dat hierbij van belang is, gaat over efficiency en timing. Door op ieder moment minstens één stap vooruit te denken en dit gezamenlijk te bespreken, weten alle betrokkenen wat er komen gaat. Dit geeft een opdrachtgever de zekerheid dat de juiste resources tijdig beschikbaar zijn en dat niemand doelloos op het werk ronddwaalt.

2. Stakeholders up-to-date

Alle betrokken geïnformeerd houden over de actuele stand van zaken is één van de grootste uitdagingen in een project. Er zijn vaak vele vergaderingen, telefoongesprekken en e-mails voor nodig om dat voor elkaar te krijgen, met verhitte discussies over ontbrekende tekeningen of afwijkende versies. 4D-BIM biedt, zeker in combinatie met een document management systeem (DMS), waardevolle ondersteuning bij het voorkomen van discussies.

 
3 Eenvoudig informatie delen

Dankzij de mogelijkheid de projectvoortgang met een 4D-BIM te visualiseren, ontstaat voor alle stakeholders beter inzicht in het project. Het is vanzelfsprekend dat dit de onderlinge band tussen het projectteam en de verschillende uitvoerende partijen versterkt. Meer begrip tussen betrokkenen leidt tot minder geschillen, wat de voortgang van het project ten goede komt.

3. Real-time monitoring

Ongeacht aard en omvang van een project is het vaak lastig zicht te houden op de voortgang. Zeker bij een groot complex project kan dit praktisch onmogelijk zijn. Dit komt omdat er simpelweg te veel aspecten van het bouwproces zijn om rekening mee te houden, voordat een projectmanager met zekerheid kan constateren dat hij of zij de volledige controle heeft over de voortgang op het werk en alles volgens planning verloopt. Ook hier biedt een 4D-BIM uitkomst.

 
4 Real-time monitoring met digitale hulpmiddelen

Doordat alle activiteiten, gereedschappen en materialen op het werk digitaal zijn vastgelegd kunnen ze eenvoudig en overzichtelijk getraceerd worden. Bij complexere projecten gebeurt dit soms door een afzonderlijke functionaris, vaak real-time met een smartphone of tablet. Door dit te koppelen aan de integrale planning worden afwijkingen direct zichtbaar en kun je gericht beheersmaatregelen nemen. Jouw opdrachtgever zal dat zeker waarderen!

4. Maximale veiligheid

Over het algemeen hechten opdrachtgevers veel waarde aan veiligheid – en terecht. Een bouwplaats of werkvak is immers vaak een onoverzichtelijke omgeving waar veel verschillende partijen tegelijk aan het werk zijn, soms 24/7. Deze drukke hectiek, in combinatie met onbekendheid met de omgeving, zorgt voor onveilige situaties. En behalve voor imagoschade zorgt een calamiteit op het project veelal voor vertraging; iets waar geen enkele opdrachtgever op zit te wachten! Een 4D-BIM is ook hiervoor een onmisbaar hulpmiddel.

 
5 Veiligheid op een drukke bouwplaats geborgd met 4D-BIM

In het 4D-BIM zijn alle activiteiten opgenomen, inclusief resources zoals te verwerken materialen, te gebruiken materieelstukken en in te zetten medewerkers. Door de voortgang stap-voor-stap op uurniveau te doorlopen, wordt inzichtelijk waar zich mogelijk veiligheidsrisico’s voordoen. Dit stelt je in staat deze te bespreken met de betrokkenen en beheersmaatregelen te nemen. Op die manier zet je veiligheid in jouw project écht op 1!

5. Maatwerk communicatie

Bij bouwprojecten is communicatie essentieel. Niet alleen inhoudelijk met onder- en nevenaannemers, maar zeker ook met andere stakeholders in de omgeving. Want hoe goed je jouw project ook voorbereid en afstemt, er gaat hoe dan ook hinder ontstaan. Gebrekkige communicatie kan ertoe leiden dat die omslaat in overlast, met klachten en imagoschade als gevolg. En je raadt het al: een 4D-BIM kan je helpen om een maatwerk communicatie-aanpak op te zetten.

 
6 Communicatie op maat met bouwapp

Het is mogelijk je 4D-BIM uit te breiden met aanvullende data, waaronder informatie vanuit een hinderanalyse. Dit stelt je in staat om exact te voorspellen op welk moment op welke locatie welk soort hinder ontstaat. Ervan uitgaand dat jouw BIM ook de locatie van omwonenden bevat, kun je een groep stakeholders of zelfs een afzonderlijke stakeholder op maat informeren. Zo wordt maatwerk communicatie dus een fluitje van een cent en kun jij de opdrachtgever maximaal ontzorgen!

Je ziet, een 4D-BIM is een waardevolle toevoeging voor complexe projecten. De voordelen zijn concreet en gelden voor jou als projectleider, maar zeker ook voor de opdrachtgever! Mits goed toegepast kan het je meerwaarde opleveren, waardoor de kwaliteit van jouw inschrijving toeneemt. En dat is -behalve een goede prijs- een belangrijke voorwaarde om een aanbesteding te winnen: het beste plan!